ციტატები

۞ ÷ ۞ ÷ ۞

• ადამიანებს, რომლებიც თვლიან, რომ ფულს ყველაფრის გაკეთება შეუძლია, თავადვე შეუძლიათ ყველაფრის გაკეთება ფულის გულისთვის.

• ადამიანებს ისე არაფრის მართვა უჭირთ, როგორც საკუთარი ენების და უფრო შეუძლიათ შეიკავონ თავიანთი სურვილები, ვიდრე თავიანთი სიტყვები.

• არავინ ისეთი ხარბი არ არის პირფერობაზე, როგორც ის პატივმოყვარე, რომელსაც პირველობა სურდა, მაგრამ ვერ კი შეძლო.

• არ არსებობს შიში იმედის გარეშე და არ არსებობს იმედი შიშის გარეშე.

• არცერთი სხეული არ იკავებს მეორე სხეულის ადგილს, თუ ეს უკანასკნელი ამავდროულად არ იკავებს მესამის ადგილს.

• არცოდნა, ისევე როგორც ავტორიტეტზე დაყრდნობა, არ არის საბუთი.

• გაგება — თანხმობის დასაწყისი. 

• ერთი და იგივე საგანი ერთსა და იმავე დროს შეიძლება იყოს კარგი, ცუდი და განურჩეველი. მაგალითად, მუსიკა კარგია მოწყენილისთვის, ცუდი — მგლოვიარესთვის, ხოლო არც კარგი და არც ცუდი ყრუსთვის. 

• ეჭვიანობა არის ზრუნვა იმაზე, რომ მავანი დატკბეს მიღწეულით და შეინარჩუნოს იგი.

• ვიყოთ ის, რაც ვართ და გავხდეთ ისეთები, როგორებიც შეგვიძლია ვიყოთ — აი, ერთადერთი აზრი ცხოვრებისა. 

• თავისუფალი ადამიანი არაფერზე ისე ცოტას არ ფიქრობს, როგორც სიკვდილზე, და მისი სიბრძნე მდგომარებს ფიქრებში არა სიკვდილზე, არამედ სიცოცხლეზე.

• თავისუფალი ეწოდება ისეთ საგანს, რომელიც არსებობს მხოლოდ შინაგანი აუცილებლობის მიხედვით და თვითონ განსაზღვრავს თავის თავს მოქმედებისაკენ.

• თავისუფალია ის, ვინც გონივრულად განსაზღვრავს თავის ქცევას სამყაროს შეცნობილი ობიექტური კანონების შესაბამისად.

• თავისუფლად ვარდნილ ქვას რომ აზროვნება შეძლებოდა ის გაიფიქრებდა, რომ ვარდება თავისუფალი ნების შესაბამისად.

• თანაგრძნობა სიყვარულია, რამდენადაც ის ადამიანზე მოქმედებს იმგვარად, რომ ადამიანი განიცდის სიამოვნებას სხვისი ბედნიერებისას, და პირიქით, — უსიამოვნებას სხვისი უბედურებისას. 

• თუ გსურთ, რომ ცხოვრებამ გაგიღიმოთ, აჩუქეთ მას თავდაპირველად თქვენი კარგი განწყობა.

• თუ გსურს, რომ აწმყო განსხვავებული იყოს წარსულისგან, შეისწავლე წარსული.

• თქვენი ჭეშმარიტება სარწმუნოებაა, ხოლო ჩემი სარწმუნოება არის ჭეშმარიტება.

• ისე არავინაა შურისადმი მიდრეკილი როგორც თვითდამცირებული ადამიანები.

• ნებისმიერი კანონი, რომელიც შეიძლება დარღვეულ იქნას ისე, რომ არავის მიადგეს ზიანი, დასაცინია.

• მე ვისწავლე არა დაცინვა, მოთქმა და განრისხება, არამედ გაგება ადამიანთა ქცევების.

• მჯერა, სამკუთხედს რომ საუბარი შეძლებოდა ის იტყოდა, რომ ღმერთი უცილობლად სამკუთხედისებურია და ასევე, წრე იტყოდა, რომ ღმერთი უცილობლად წრისებურია, და ამგვარადვე მიაწერდა ყველა თავიანთ ატრიბუტებს ღმერთს.

• ნეტარება სათნოებაა და არა ჯილდო სათნოებისა.

• პატივმოყვარეობა გადამეტებული სურვილია დიდებისა.

• პეტრეს სიტყვები პავლეზე უფრო მეტის მთქმელია პეტრეზე, ვიდრე პავლეზე.

• როგორც კი წარმოიდგენს ადამიანი, რომ მას არ შეუძლია შეასრულოს განსაზღვრული საქმე, იმ მომენტიდან მას განზრახული აქვს არ განახორციელოს ის, საბოლოოდ კი მისთვის ამ საქმის შესრულება შეუძლებელი ხდება.

• როგორც სინათლე ააშკარავებს თავის თავს და გარემომცველ სიბნელეს, ისე ჭეშმარიტებაც საზომია თავისი თავისაც და სიცრუისაც.

• საუკეთესო მრწამსი გააჩნია არა იმას, ვინც ფლობს ყველაზე დამაჯერებელ არგუმენტებს, არამედ იმას, ვისაც მოაქვს სამართლიანობისა და გულმოწყალების უმშვენიერესი ნაყოფი.

• სევდა — ეს არის ამა თუ იმ ნივთის დაუფლების სურვილი ან სწრაფვა, რომელიც მხარდაჭერილია მოგონებით ამ ნივთზე და ამასთანავე შემოფარგლულია მოგონებით სხვა ნივთებზე, რომლებიც გამორიცხავენ სასურველი ნივთის არსებობას. 

• სიამოვნება — ადამიანის გადასვლა ნაკლები სრულყოფილებიდან მეტზე. 

• სული დაიძლევა არა იარაღით, არამედ სიყვარულითა და სულგრძელობით.

• სურვილებში ვლინდება ადამიანის არსი.

• სურვილსა და სწრაფვას შორის მხოლოდ ის განსხვავება არსებობს, რომ სიტყვა „სურვილი“ უმეტესწილად დაკავშირებულია ადამიანებთან მაშინ, როდესაც აცნობიერებენ თავიანთ სწრაფვას, ამიტომ შესაძლებელია დადგინდეს ასეთი განსაზღვრება: სურვილი გაცნობიერებული სწრაფვაა.

• სწრაფვას, გააკეთო ან არ გააკეთო რაიმე მხოლოდ იმისათვის, რათა მოეწონოს სხვას, ეწოდება პატივმოყვარეობა.

• უკიდურესი ქედმაღლობა ან უკიდურესი თავმდაბლობა — ეს არის უკიდურესი არცოდნა საკუთარი თავისა. 

• ღვთაებრივ სამართლიანობას დასაშვებად მიაჩნია ეშმაკმა დაუსჯელად ატყუოს ადამიანები, მაგრამ ის ვერ ითმენს, რომ ეს ადამიანები, მათდა საუბედუროდ, ეშმაკის მიერ მოტყუებულნი და შეცდენილნი, დაუსჯელნი დარჩნენ.

• ღმერთი ანუ ბუნება.

• ყველაფერი, რაც ეწინააღმდეგება ბუნებას, ეწინააღმდეგება გონებას და ყველაფერი, რაც ეწინააღმდეგება გონებას არის აბსურდი.

• ყოველგვარი სიყვარული, რომლის მიზეზია არა სულის თავისუფლება, არამედ რაღაც სხვა, ადვილად გადადის სიძულვილში.

• ყოველი ღარიბის დახმარება ერთი ადამიანის შესაძლებლობებს აღემატება; გაჭირვებულთა მზრუნველობა მთელი საზოგადოების კისერზეა.

• ყოველივე ამაღლებული იმდენადვე ძნელია, რამდენადაც იშვიათი.

• შეჯიბრება — ეს არის რაიმეს სურვილი, რომელიც იბადება ჩვენში იმის ზეგავლენით, რომ ჩვენ გვგონია, რომ სხვებსაც სურთ იგივე. 

• შიში — აი, მთავარი მიზეზი, რომლის წყალობითაც ცრურწმენა იბადება, ნარჩუნდება და ძლიერდება. 

• შიში სულის უძლურების შედეგია.

• შური სხვა არაფერია თუ არა თავად სიძულვილი, რამდენადაც სხვისი უბედურება იწვევს კმაყოფილებას და პირიქით, სხვისი ბედნიერება უკმაყოფილებას.

• ჩვენ ვუწოდებთ სიკეთეს ან სიავეს მას, რაც ან ხელს უწყობს ჩვენ მიერ არსებობის შენარჩუნებას ან ხელს უშლის მას.

• ჩვენ მივისწრაფვით, განვიცდით მიდრეკილებას რაიმესკენ, გვწადია რაიმე არა იმის შედეგად, რომ ვთვლით მას სიკეთედ, არამედ, პირიქით, იმიტომ ვთვლით სიკეთედ, რომ მივისწრაფვით მისკენ, განვიცდით მისკენ მიდრეკილებას და გვწადია იგი.

• ცხოვრებაში ყველაზე სასარგებლოა შემეცნების ანუ გონების სრულყოფა და ეს არის სწორედ ადამიანის უმაღლესი ბედნიერება და ნეტარება.

• ჭეშმარიტება როდი წყვეტს არსებობას თუ ის არ არის აღიარებული მრავალთაგან.

۞ ÷ ۞ ÷ ۞

გამოყენებული ლიტერატურა

1. Бенедикт Спиноза — Избранные произведения, том I-II, 1957
2. The Cheaf Works of Benedict de Spinoza, vol 1-2
3. ბელენკი მ. — სპინოზა, 1966 წ.